חוצפה ליטאית

ב-30 באוגוסט התייצבו רב-פקד תמר בת שרון וחוקרת נוספת ממשטרת ישראל במשרדו של יוסף מלמד. הן באו בשליחות ממשלת ליטא, שמאשימה את מלמד בהוצאת דיבתם רעה של תשעה ליטאים, שהוצאו להורג בידי השלטון הסובייטי בשל היותם משתפי פעולה עם הנאצים. במולדתם הם נחשבים ל"גיבורים לאומיים".

עורך הדין מלמד, בן 86, ניצול גטו קובנו ופרטיזן שנלחם ביערות, הוא יושב ראש ארגון יוצאי ליטא בישראל. ב-1999 הוא שלח לתובע הכללי של ליטא מסמך שכותרתו "ליטא: החטא ועונשו", שבו מופיעה רשימה של אלפי ליטאים ששיתפו פעולה עם הנאצים והוציאו להורג יהודים במלחמת העולם השנייה. הרשימה נסמכת על עדויות שנגבו מניצולים ועדי ראייה. מלמד דרש כי התובע הכללי של ליטא יחקור את פשעיהם. ליטא לא נקפה אצבע. ממשלתה המתינה 12 שנים וכעת הוציאה צו לחקור דווקא את מלמד.

יוזס לוקסה בפוזת 'הגיבור'
במוסך הרצח בקובנה ב-27 ביוני 1941
(מקור: ליטא החטא ועונשו ינואר 99)

אחד מהתשעה שאת כבודם מבקשת ממשלת ליטא לרומם, הוא יוזס לוקסה, קצין בצבא ליטא, שב-1941 התיז באבחת חרבו את ראשו של הרב זלמן אוסובסקי והציג לראווה את הראש הכרות. ליטא היא מדינה שרבים מתושביה שיתפו פעולה בשמחה עם הנאצים וקיבלו אותם כמשחררים ב-1941. עוד לפני "השחרור" החלו תושבי ליטא לטבוח בשכניהם היהודים. רוב יהודי ליטא, כ-200 אלף, הושמדו בשואה. רבים מהרוצחים היו ליטאים. הנאצים לא היו צריכים לעודד ולדרבן.

אל המאמר המלא של יוסי מלמן...
תאור הרצח של הרב זלמן אוסובסקי רבה של סלובודקה - יד ושם

יד ושם ביטל הזמנת הליטאים לכנס במחאה על דרישתם לחקור ניצולי שואה

בעקבות הפרסום ב"הארץ", הודיעה הנהלת המוזיאון על ביטול ההזמנה לשגריר ליטא בישראל ולשר התרבות הליטאי, עקב בקשת המדינה לחקור פרטיזן בגין "פשעי מלחמה"

מוזיאון יד ושם ביטל את השתתפותם של שר התרבות של ליטא ושגריר ליטא בישראל בכינוס שיתקיים בשבוע הבא בירושלים וידון בשואת יהודי ליטא. הביטול התקבל כמחאה על מדיניותה של ליטא, שזה שנים פונה לישראל ומבקשת לחקור ניצולי שואה בטענות שונות, בין היתר, שביצעו "פשעי מלחמה".
קרא עוד...

הצבא הגרמני נכנס לשוולי ב-26/06/1941. כבר בתחילת הכיבוש הגרמני הוציאו הליטאים יהודים מבתיהם לפי רשימות וכלאו אותם בבית-הסוהר המקומי. ביניהם היו גם רב העיר, רבי אהרון באקשט, מנהל הגימנסיה העברית מרדכי רודניק ורבים אחרים. אחרי התעללויות איומות בחצר בית-הסוהר, הובלו כולם בלילה שבין 28 ל-29 ביוני 1941 אל בורות שהוכנו מראש ביער קוז'י (KUZIAI), המרוחק 15 ק"מ מצפון-מערב לשוולי, ושם נרצחו ונקברו. (מתוך פנקס קהילות ליטא עמ' 667) זוהו בתצלום: פוהן אהרון, עו"ד שעבד במכס, (ראשון משמאל). כנראה הרב יצחק נחומובסקי, דיין (שני משמאל). הרב אהרון באקשט (ראשון מימין). 

מתוך ארכיון יד ושם

רשימה חלקית של שמות רוצחים ומשתפי פעולה בעיר שאוולי

Partial List of Lithuanian Murderers of the Jews of Siauliai and its district

Adolas - Kursenai
Alsauskas Marcijonas - Joniskis
Andrasiunas Kazys -  Radviliskis
Antonaitis Aleksas -   Siauliai
Apirobus (Sch.Dir.) -  Pasvitinys
Arbatauskas Jonas - Saukeniai
Arlauskas Zigmas -  Siauliai
Azuolas -  Joniskis

Bagdonas Aleksas - Linkuva
Balciunas Leonas -  Pasvitinys
Baltaduonas Jonas - Joniskis
Bartusevicius Jonas - Zeimelis
Beleckas Leonas -  Linkuva
Beleckas Motiejus - Linkuva
Berkstis -  Siauliai
Berlotas - Saukeniai
Bitautas Aleksas - Saukeniai
Bitautas Kostas - Saukeniai
Bitautas (3 Brothers) - Saukeniai
Blazys Juozas - Siauliai
Brazas Jonas - Saukeniai
Breivis Antanas - Klovainiai
Brujeris  -Siauliai
Butkus Antanas - Tryskiai
Butkus Petras - Joniskis
Butvilas Alfonsas - Bazelionai

Cepauskas Antanas - Uzventis
Cepauskas Juozas - Uzventis
Ceponkas Jonas -  Radviliskis
Cereskas Stasys - Siauliai
Cijunskas Pranas - Tryskiai
Cuberkas Antanas - Lygumai
Cuberkas Jonas - Lygumai

Dailidonis Antanas - Radviliskis
Danilevicius H. - Siauliai

Dinilevicius Henrikas - Army officer
 Participated in the murder of the Jews
 of Kaunas Was also the chief prison
warden of the Siauliai prison where
 he killed many innocent people

Darkintas Albinas - Uzventis
Daugskurdas Petras - Saukeniai
Delininkaitis - Saukeniai
Diamentis Juozas - Joniskis
Dicbalys Antanas - Kursenai
Dinevicius Jonas - Linkuva
Domarkas Kazys - Siauliai
Domarkas Vytautas - Siauliai
Dovydaitis Jonas - Joniskis

Eneliukas - Siauliai

Gabalis  - Tryskiai
Gairionis Leonas -  Linkuva
Galunas Antanas - Siauliai
Gasiunas K.K. - Linkuva
Gedautas Vincas - Saukeniai
Gedrimas Stasys - Siauliai
Gedvilas Antanas - Joniskis
Gegetskas - Siauliai
Gerdraitis - Siauliai
Girdvainis (Dr.Med.) - Saukeniai
Girdvainis Pranas -Tryskiai
Glodenis Antanas -Tryskiai
Graunas -  Joniskis
Gricius Aleksas - Tryskiai
Grieblauskas - Radviliskis
Grigaliunas Stasys - Joniskis
Grigas Jonas - Pakruojus
Grigeliunas Juozas  - Siauliai
Grybauskas Stasys - Joniskis
Grudzinskas Franciskas - Bazelionai
Gydras Stasys - Tryskiai

Ignatavicius Stasys - Siauliai
Iminavicius Baltrus - Zeimelis
Indrulis Antanas - Pakruojus
Ivanauskas Vytautas - Siauliai
Ivoskus Aleksas - Tryskiai
Jakutas -  Siauliai
Janauskas - Linkuva

Jankus- Saukeniai
Janusauskas - Siauliai
Jasevicius - Linkuva

Jasukaitis - Linkuva
Jasukaitis - Linkuva
Jasukaitis (3 Brothers) - Linkuva
Jerasunas Jurgis - Lygumai
Jocas (Juocys) Juozas - Saukeniai
Jocas (Juocys) Povilas - Saukeniai

Jocas (Juocys) Vladas - Saukeniai
Jonavicius Juozas - Uzventis
Jonynas A. - Siauliai
Juchna - Siauliai
Juchnevicius - Siauliai
Jurevicius Antanas - Siauliai
Jurgutis - Siauliai
Jurkevicius - Radviliskis

Kairys (Chief of Police) - Bazelionai
Kakliauskas Stasys - Joniskis
Kalnietis Liudas - Uzventis
Karpys Tolia - Siauliai
Kaskelis Jonas -  Linkuva
Kaskelis Stasys - Linkuva
Kasperas Pranas - Vaiguva
Kasperavicius Aleksas - Joniskis
Kasperavicius Feliksas - Joniskis
Kazlauskas - Pakruojus
Klibinskas - Siauliai
Koluksa (Lawyer) -  Uzventis
Kulackis -  Kursenai
Kutka Petras Colonel Chief of Distr. -  Siauliai

Laurinavicius - Joniskis
Legenskis Petras -  Bazelionai
Leperskas - Siauliai

Madrauzys                                   Bazelionai

Marcinkevicius Juozas               Linkuva

Margeliunas                                Siauliai

Matulionis Stasys                       Linkuva

Medzausys Augustas                  Bazelionai

Melasis Jonas                             Saukeniai

Meleskevicius J.                         Joniskis

Mendelis Petras                          Bazelionai

Miculis                                        Siauliai

Mikuckis Petras                          Bazelionai

Mikulskis Petras                         Bazelionai

Milasis Kostuk -  Siauliai

Miliulis-Neptunas A. - Siauliai

Miliulis Neptunas Antanas - Army Officer
Together with Danilevicius participated in
 the murder of Jews in Kaunas and Siauliai.

Milvidas Povilas - Lygumai

Miseikis Vladas - Siauliai

Mockus - Papile

Morkunas-Rimantas Povilas - Siauliai,Joniskis

Mokunas Povilas - Participated in the
 murder of the Jews of Siauliai, Joniskis and Zagare

Mykula - Siauliai

Nakauskas - Kursenai

Navickas - Siauliai

Noreika Jonas (Capt.) - Siauliai

Ozalas - Joniskis

Pakenas - Radviliskis

Pakulis Juozas (Chief,Distr. Sec. Pol.) - Siauliai

 -Palulionis Bronius                    Siauliai

Paliunas I.                                  Siauliai

                             \

Pavliukenas (1910)                   Siauliai

Petraitis Jonas                            Siauliai

Petrauskas Jonas                        Linkuva

Pilka  Povilas (1905)                 Pasvitinys

Pauliunas Jouzas Participated
 in the murder of the Jews of Siauliai,
 Joniskis and Zagare

Polubinskas (1920)                   Siauliai

Poskevicius                                Pakruojus

Povilaitis Jonas                          Joniskis

Pozinis Pranas                            Linkuva

Pumputis Albertas                      Radviliskis

Rackauskas                                 Saukenai

Radvilas                                      Siauliai

Railia Stepas                               Siauliai

Ralys Kazys                                 Joniskis

Ramanauskas Kazys                    Siauliai

Ramonas Juozas                         Joniskis

Rangalas Antana                         Siauliai

Ratsas Boles                               Saukenai

Remeika Jonas                           Klovainiai

Ripskis Aleksas                          Joniskis

Rudzinskas Henrikas                  Joniskis

Sabeckis Juozas                          Tryskiai

Sablinskas                                   Siauliai

Sakalauskas Stasys                     Siauliai

Salkauskas Kazys                       Siauliai

Salkauskas (Brothers)                Siauliai

Samsonas Vladas                        Pasvitinys

Santaras (Priest)                         Uzventis

Savela                                         Radviliskis

Savickas Jonas                           Pakruojus

Savickas Jonas                            Saukenai

Savickas Julius                           Radviliskis

Scavinskas Edmundas                Radviliskis

Sideras                                         Kurtevena

Sideris Kazys                              Lygumai

Simkevicius Antanas                 Pakruojus

Simkevicius (Brothers)              Pakruojus

Simkunas                                   Pakruojus

Simonaitis Jozas                        Linkuva

Sintaris (Chief of Police)          Linkuva

Siratavicius Jonas                      Klovainiai

Skirtauskas Tadas                     Joniskis

Skurka Jonas                             Dirviniskis

Slapokas Antanas                     Joniskis

Slazys                                        Kursenai

Smalys Jurgis                            Siauliai

Smilgevicius Jonas                   Siauliai

Smilgis Alfonsas                       Bazelionai

Smilgis Janing                           Siauliai

Stanaitis Mecislovas                 Joniskis

Stankus                                      Siauliai

Starkus Antanas                        Siauliai

Staskevicius Telesforas           Joniskis

Statkus                                      Siauliai

Statkus (Brothers)                    Siauliai

Stepanavicius Algirdas            Saukeniai

Stonys Jonas                            Tryskiai

Strolia Bronius                       Siauliai

Struolis Jurgis                         Radviliskis

Stuckus                                     Papile

Stumbrys Jonas                        Linkuva

Stumbrys Povilas                    Linkuva

Surantas Mecislovas               Joniskis

Surantas Mykolas                    Joniskis

Sutkus Juozas                          Joniskis

Svantas                                    Siauliai

Tamosaitis                               Joniskis

Tamosauskas Juozas               Radviliskis

Targauskas                              Saukeniai

Taskus                                     Bazelionai

Taucius Antanas                     Padubise

Timinckas Justinas                  Siauliai

Timinis Juozas                        Joniskis

Tinteris Jonas (Capt.)              LinkuvaTomkunis

Vytautas                                   Pasvitinys

Traska                                       Linkuva

Traska (Brothers)                     Linkuva

Turskis                                     Saukeniai

Urbanavicius Justas                Tryskiai

Usinskas Antanas                    Pakruojus

Usinskas Edvardas                  Pakruojus

Usinskas Jonas                        Pakruojus

Vabalis                                    Siauliai

Valatka Karolis                       Pasvitinys

Vasilevicius Julius                 Linkuva

Vasilevicius Pranas                Linkuva

Veglis Jonas                           Bazelionai

Vialulis Petras                        Radviliskis

Vilcinskas                               Siauliai

Vileita Pranas                         Siauliai

Volodka Pranas                      Joniskis

Zegenskis Petras                     Bazelionai

Zaleckis                                   Radviliskis

Zamaras Pranas                      Tryskiai

Zegialis Jonas                         Bazelionai

Zemletis Antanas                   Siauliai

Zubrevicius (Zubrys)             Joniskis

Zykas Aleksandras                 Saukeniai

Source...